• 17 Pułk Ułanów Wielkopolskich im. Króla Bolesława Chrobrego

      • Powstanie 17 Pułku Ułanów Wielkopolskich związane jest  z działaniami bojowymi na froncie północno-wschodnim powstania wielkopolskiego. Dnia 6 stycznia 1919 r. ppor. Edward Grabski, zamożny właściciel ziemski, otworzył w Gnieźnie biuro werbunkowe. Dzień ten przyjmuje się za datę powstania 3 pułku ułanów, przemianowanego w lutym 1920 r. na 17 Pułk Ułanów Wielkopolskich. Tymczasowym dowódcą pułku został jego twórca ppor. Edward Grabski. We wrześniu 1919 r. pułk otrzymał pierwszy sztandar ufundowany przez  Janinę Grabską, a w maju 1939 r. drugą i kolejną, trzecią odznakę pułkową.
             Umundurowanie kawalerii składało się z ułanki, spodni, rogatywki, płaszcza i wysokich butów z ostrogami. Barwą pułku był kolor żółty, a proporczyki początkowo były biało-żółte, a od 1920 r. biało-żółte z cienkim czerwonym paskiem pośrodku.
        Podczas wojny polsko-rosyjskiej, w dniu 7 maja 1920 r. dywizjon 17 Pułku Ułanów Wlkp., jako pierwszy polski oddział, wkroczył do Kijowa na Ukrainie. W rocznicę tego dnia obchodzone było święto pułkowe.
            W 1922 r. pułk został przeniesiony z Gniezna do Leszna, gdzie przebywał do rozpoczęcia II wojny światowej 1 września 1939 r.
            Już w pierwszym dniu wojny, od wczesnego ranka, pułk bronił Rydzynę przed hitlerowskim natarciem. Nazajutrz 2 września zorganizowany został wypad grupy ułanów w głąb Niemiec, którzy dotarli do rogatek Wschowy.
            W wojnie obronnej 1939 r. 17 Pułk Ułanów Wlkp. działał w ramach Wielkopolskiej Brygady Kawalerii wchodzącej w skład Armii "Poznań". Szlak bojowy pułku wiódł od Rydzyny i Leszna po Warszawę. Najcięższą i zwycięską bitwę pułk stoczył w rejonie miejscowości Sobota i Walewice.
            Ostatnia zbiórka 17 Pułku Ułanów Wlkp. odbyła się 28 września 1939 r. w warszawskich Łazienkach. Pułk liczył: 17 oficerów, 559 podoficerów i ułanów oraz 318 koni. W atmosferze niezwykłej powagi i wielkiej konsternacji, ostatni dowódca, płk Ignacy Kowalczewski podziękował żołnierzom za wspaniałą i bohaterską postawę. Chwilą milczenia uczczono również pamięć poległych "siedemnastaków".
            Na polach bitew wojny obronnej, w ruchu oporu, w obozach koncentracyjnych i egzekucjach zginęło około 240 ułanów leszczyńskiego pułku. Prochy poległych spoczywają na cmentarzach w Bielawach (91 mogił), Granicy (43 mogiły), Laskach (43 mogiły), na warszawskich Powązkach (7 mogił). Miejsca spoczynku niektórych żołnierzy pułku nie są znane.

        Dla uczczenia pamięci i oddania hołdu poległym żołnierzom Szkoła Podstawowa w Rydzynie (od 1972 r.) i Szkoła Podstawowa w Bielawach (od 1984 r.) przyjęły imię 17 Pułku Ułanów Wielkopolskich.Uroczystość nadania Szkole Podstawowej w Rydzynie imienia i sztandaru odbyła się 4 czerwca 1972 r. Do Rydzyny przybyło ponad 100 byłych żołnierzy pułku z własną orkiestrą. Akt nadania Szkole imienia 17 Pułku Ułanów Wielkopolskich odczytał przedstawiciel Wydziału Oświaty w Lesznie, wizytator Jan Matecki

        .   Ufundowany przez ułanów sztandar, ich poczet przekazał w ręce płk. Franciszka Wolnego, ten z kolei dyrektorowi szkoły Czesławowi Wieszczeczyńskiemu, a dyrektor młodzieży. Uczniowski poczet sztandarowy tworzyli: Roman Stencel (odbierał sztandar z rąk dyrektora) oraz jego asysta Anna Braszka i Jolanta Odziemek. Następnie dokonano odsłonięcia tablicy  pamiątkowej na frontonie budynku nr 2, ufundowanej przez miasto Rydzynę,  a wykonanej przez artystę plastyka Remigiusza Daczkę przy pomocy Leona Bańkowiaka.W części artystycznej wystąpił zespół muzyczny kierowany przez Henryka Gałońskiego. W momencie kiedy uczniowie zagrali marsza pułkowego u wielu ułanów z oczu potoczyły się łzy. Goście zwiedzili również szkolną izbę pamięci. Dla uczniów i rodziców koncertował w tym czasie zespół artystyczny Śląskiego Okręgu Wojskowego.Uroczystość zakończyła żołnierska grochówka.